HAKARET SUÇU

HAKARET SUÇU

Hakaret suçu ile kişilerin kişilik haklarına saldırılmakta, kanun koyucu bu saldırıyı cezalandırmaktadır. Hakaret suçunun oluşturan fiil çoğunlukla bir düşünce açıklaması, bir fikrin beyan edilmesi şeklinde karşımıza çıkmakta ise kimi zaman bir eylem bir hareket olarak da vücut bulmaktadır. Fail, mağdurun şeref ve saygınlığını rencide edecek nitelikte somut bir fiil ve ya olgu isnat ederek yahut sövmek suretiyle hakaret suçunu işleyebilecektir. Mağdurun toplum nezdinde küçük düşmesi, rencide olması yapılan fiilin sonucudur.

HUZURDA HAKARET SUÇU

Hakaret suçu iki şekilde gerçekleşmektedir. Bunlar; huzurda hakaret ve gıyapta hakarettir. Huzurda hakaret mağdurun, hakareti doğrudan bizatihi kendine yapıldığı durumlarda söz konusu olmaktadır. Örnek verecek olursak, aynı binada oturan iki komşu olduğunu varsayalım. Fail mağdurun, kapısını çalarak doğrudan mağdura küfür ettiğinde hakaret suçu oluşacaktır.

GIYAPTA HAKARET SUÇU

Gıyapta hakarette ise, mağdur, hakaret içeren sözleri ya da hareketleri doğrudan görmemekte, duymamakta üçüncü kişiler vasıtasıyla haberdar olmaktadır. Huzurda hakarette mağdur tarafından hakaret içeren söz ya da eylemlere maruz kalınması yeterli olup başkaca kişiler tarafından bu fiillere tanık olunmasının önemi yoktur. Gıyapta hakarette ise, mağdurun yokluğunda söz konusu söz ya da eylemlerin en az üç kişiye ihtilat ederek işlenmesi durumunda ceza verilebilecektir. Buradaki en az üç kişinin aynı ortamda doğrudan failin muhattapı olarak hakaret içeren eylem ya da sözlere tanık olması gerekmemektedir. Bu üç kişi, farklı yerlerde bulunup da söz konusu eyleme tanık olabilir. Yine yukarıda verdiğimiz örnek üzerinden varsayım yapalım. Yine fail mağdurun evine giderek kapıyı çalmış olsun. Mağdurun evde olmadığını varsayalım. Fail yine aynı küfrü mağdura yönelterek kapının önünde küfür etmiş olsun. O esnada evde bulunan üç kişi olduğunu ve bu küfrü duyduğunu farz edelim. Mağdurun daha sonra bu yaşananlardan haberdar olmasıyla birlikte gıyapta hakaret gerçekleşmiş olacak ve fail cezalandırılabilecektir.

Nitelikli Halleri

Suçun kamu görevlisine karşı görevinden dolayı işlenmesi hali suçun nitelikli hallerinden biri olup cezai yaptırımı daha ağırdır. Burada dikkat edilecek husus, suçun mağdurunun tek başına kamu görevlisi olması değil, görevi dolayısıyla yaptığı görev nedeniyle hakarete maruz kalmasıdır. Örneğin, trafikte alkollü araç kullanan ve polis çevirmesine takılan bir fail düşünelim. Fail, polisin cezai işlem uygulaması sonucu polise hakaret ettiğinde bu fıkra uygulanacaktır. Aynı failin komşusu olan polise, çöplerini kapının önünde bıraktığı için hakaret etmesi durumunda ise, hakaret suçunun basit hali uygulama bulacaktır. Çünkü buradaki hakaret polisin yaptığı görev dolayısıyla işlenmemektedir.
Suçun dini, siyasi, sosyal, felsefi inanç, düşünce ve kanaatlerini açıklamasından, değiştirmesinden, yayılmaya çalışmasından, mensup olduğu dinin emir ve yasaklarına uygun davranmasından dolayı işlenmesi hali de suçun nitelikli hallerinden biri olup cezai yaptırımı daha ağırdır. Örneğin bir insana ibadet etmesi sebebiyle hakaret edilmesi halinde bu fıkra hükümleri uygulanacaktır.
Suçun kişinin mensup olduğu dine göre kutsal sayılan değerlerden bahisle işlenmesi hali de nitelikli hallerden biri olup daha ağır cezai yaptırım gerekmektedir. Bir kimsenin; Allahı'na, Peygamberine sövmesi durumlarında bu fıkra uygulama alanı bulacaktır.

Suçun alenen işlenmesi

Fiilin herkesin bulunabileceği, görebileceği, duyabileceği şekilde yapılması durumunda söz konusu olmaktadır. İnternet, gazete, dergi ve ya sosyal medya üzerinden işlenmesi halinde de suçun alenen işlendiği kabul olunur. Hakaretin alenen işlenmesi halinde ceza altıda bir oranında arttırılır.

Hakaret Suçunda Şikayet

Hakaret suçunun basit hali şikayete tabidir. Mağdurun, failin cezalandırılması talebiyle karakola ve ya savcılığa giderek şikayetçi olmalı, adli makamları suçtan haberdar etmeli ve cezalandırılmasını istemelidir. Şikayet süresi, içerisinde şikayette bulunulmalıdır. Aksi halde bahse konu suç için soruşturma ve kovuşturma faaliyetleri yapılamayacak, fail cezalandırılamayacaktır.

Hakaret Suçunda Uzlaşma

Yine aynı şekilde hakaret suçunun basit hali uzlaştırmaya tabidir. Uzlaşma müessesi uygulanmak suretiyle tarafların kendi aralarında uzlaşması için bir süreç başlayacaktır. Bu süreç sonucunda uzlaşılamaması halinde dosyanın bulunduğu duruma göre, soruşturma yahut kovuşturma faaliyetine devam edilecek ve yargılama yapılacaktır.

Hakaret Suçunun Yaptırımı

Suçun birinci fıkradaki basit halinin işlenmesi halinde, 3 aydan 2 yıla kadar hapis ve ya adli para cezasına hükmolunacaktır.
Suçun üçüncü fıkrada düzenlenen şekilde, nitelikli hallerinin işlenmesi halinde ise 1 yıldan 2 yıla kadar hapis cezası ve ya adli para cezasıdır.
Suçun altıncı fıkrada öngörülen şekilde alenen işlenmesi halinde ise belirlenen temel ceza 1/6 oranında arttırılacaktır.

Hakaret Suçunun Mağdurunun Belirlenmesi

Hakaret eden kimse mağdurun ismini açık bir şekilde ifade etmemiş olsa bile, söylenen sözlerden ya da yapılan fiillerden mağdurun kim olduğu açık bir şekilde anlaşılıyorsa, ismi net bir şekilde belirtilmeyen kişiye hakaret yapılmış sayılır.

Haksız Fiil Nedeniyle ve ya Karşılıklı Hakaret

Hakaret suçunun haksız bir fiile tepki olarak işlenmesi halinde cezada indirim yapılabileceği gibi ceza vermekten vazgeçilebilir. Hakaret suçunun, kasten yaralama suçuna tepki olarak işlenmesi halinde kişiye ceza verilmez. Hakaret suçunun karşılıklı olarak işlenmesi halinde durumun özelliklerine göre taraflardan biri ve ya her ikisi için verilecek cezada indirim yapılabileceği gibi ceza vermekten de vazgeçilebilir.